به گزارش خبرنگار ایرنا از مقر آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین، موضوع ایران در دستور كار دیروز (چهارشنبه)شورای حكام قرار داشت ولی جلسه این شورا ساعت 11 صبح به وقت محلی ناگهان متوقف و بررسی موضوع ایران به امروز موكول شد.

هرچند تاكنون هیچ مقام رسمی در خصوص علت توقف نشست روز چهارشنبه آژانس اعلام نظری نكرده است ولی برخی دیپلمات ها در وین گفته اند كه این جلسه برای 'رایزنی های بیشتر' در خصوص موضوع ایران، یك روز به تعویق افتاده است.

به گفته این دیپلمات ها ،در پی شكست چند كشور معدود غربی برای همراه كردن دیگر اعضای شورای حكام بویژه چین و روسیه و اعضای جنبش عدم تعهد برای صدور یك قطعنامه علیه ایران، آنها با فشار بر شورای حكام، بررسی موضوع ایران را به تعویق انداخته اند تا از طریق رایزنی های بیشتر حداقل بتوانند بیانیه ای ضعیف در باره ایران به تصویب برسانند.

این درحالی است كه ایران در آستانه برگزاری نشست شورای حكام آژانس بین المللی انرژی اتمی به اعضای این شورا توصیه كرده است كه از روند همكاری تهران با آژانس حمایت كنند.

'علی اصغر سلطانیه'سفیر ایران در آژانس هفته پیش در نشست سه ساعته توجیهی سفرای كشورهای عضو با حضور 'هرمان ناكارتس' معاون مدیركل، به اعضای این شورا توصیه كرد، از فرآیند گفت وگوها استقبال كنند.

در این جلسه كه پشت درهای بسته برگزار شد، گزارش جدید مدیركل آژانس در باره ایران مورد بررسی قرار گرفت.

سفیر ایران در این نشست با اشاره به دو دور مذاكرات با آژانس تاكید كرد: فرایند مثبتی كه شروع شده است، باید مورد استقبال قرار گیرد و همه كشورها مواظب باشند در اظهار نظر خود این فضای سازنده را مخدوش نكنند.

سلطانیه همچنین به برخی كشورهای عضو شورای حكام هشدار داد كه به رویكرد تخریب فضای همكاری ایران با آژانس خاتمه دهند.

وی یادآور شد: در طول سال های گذشته هرگاه ایران گام مثبتی برداشته است، چند كشور معدود در صدد تخریب فضا برآمده اند.

توقف نشست روز گذشته شورای حكام درپی اعمال فشار این چند كشور معدود غربی دیدگاههای سلطانیه در این زمینه را تایید می كند.

** حمایت بیش از 100 كشورجهان از برنامه هسته ای ایران

به رغم تلاش سفرای این چند كشور غربی در آژانس برای تخریب فضای سازنده ، امروز سفیر مصر در آژانس، بیانیه مهم جنبش عدم تعهد در حمایت از برنامه هسته ای ایران را قرائت خواهد كرد.

گروه كشورهای عضو جنبش عدم تعهد در نشست شورای حكام آژانس، نمایندگی بیش از یكصد كشور جهان را به عهده دارند.

این گروه در نشست هفته گذشته خود این بیانیه را تصویب كردند.

در بیانیه جنبش عدم تعهد از اقدام سازنده و همكاری اخیر جمهوری اسلامی ایران در انجام دو دور مذاكره با نمایندگان آژانس در تهران برای حل و فصل برخی موضوع ها استقبال شده است.

البته جنبش عدم تعهد فقط به حمایت از برنامه هسته ای ایران اكتفا نكرده، بلكه قرار است موضوع ترور دانشمندان هسته ای را نیز به نشست شورای حكام بكشاند.

این جنبش دربیانیه خود، ترور دانشمندان هسته ای ایران را شدیدا محكوم كرده است.

كشورهای عضو این گروه همچنین همدردی خود را با خانواده شهید 'مصطفی احمدی روشن'، ملت ایران و دولت جمهوری اسلامی ایران اعلام كرده اند.

** بیانیه مهم ایران

دركنار این تحولات، انتشار بیانیه مطبوعاتی نمایندگی دائم جمهوری اسلامی ایران در وین همزمان با نخستین روز نشست شورای حكام كه به طور شفاف جزییات دو دور مذاكرات میان تهران و آژانس را در اختیار افكار عمومی قرار داده، فضای این شورا را به نفع تهران تغییر داده است.

در این بیانیه برای نخستین بار گزارش شده كه درفاصله دو دور مذاكرات ایران و آژانس در تهران، سه ملاقات نیز در وین صورت گرفته و تفاهماتی بدست آمده است.

در این بیانیه تاكید شده است ایران و آژانس توافق كرده بودند كه تقاضای دسترسی به پارچین طبق رویكرد' موضوع به موضوع 'تا پس از نشست شورای حكام در ماه مارس به تعویق افتد.

اهمیت این تفاهم به این دلیل است كه در گزارش اخیر 'یوكیا آمانو' مدیركل آژانس و همچنین بیانیه مقدماتی وی در نشست روز نخست شورای حكام، به آن اشاره ای نشده و این ادعا مطرح شده كه ایران اجازه دسترسی به پارچین را نداده است!.

براساس بیانیه نمایندگی ایران در آژانس، طرفین همچنین در وین توافق كردند كه 'اول متن مدالیته مورد توافق قرار گیرد و منعقد گردد و سپس بر اساس آن رویكرد موضوع به موضوع اجرا شود'.

ایران و آژانس تاكید كرده اند: 'رویكردی كه در این فرآیند وجود دارد موضوع به موضوع خواهد بود و مسایل فنی مرتبط با هم در یك موضوع طبقه بندی خواهد شد تا برای تسهیل كار رویكرد فشرده، موثر و نتیجه بخشی بدست آید'.

طبق مدالیته یا برنامه عمل سال 2007 میلادی یا همان سند INFCIRC/711، شش موضوع 'آزمایشات پلوتونیوم'،

'سانتریفوژهای پی یك و پی دو'، 'منشاء آلودگی'،'سند اورانیوم فلزی' ، 'پلونیوم 110' و'معدن گچین' حل و فصل شد و ایران در این شش زمینه از آژانس گواهی گرفت.

این موضوع در بیانیه مطبوعاتی نمایندگی دائم جمهوری اسلامی ایران در وین به عنوان سابقه مورد اشاره قرارگرفته است:

'پیرومذاكرات سیاسی در سطح بالا، برنامه كاری(INFCIRC/711) برای روشن شدن مسایل باقیمانده از گذشته در تاریخ 27 اوت 2007 میان جمهوری اسلامی ایران وآژانس بین المللی انرژی اتمی توافق شد.

در نتیجه همكاری بسیار فعالانه ایران، شش مساله باقیمانده در تاریخ 2008 حل و فصل گردید و مدیر كل قبلی آن را به شورای حكام گزارش نمود'.

باوجود این واقعیت كه آژانس تعهدات خود از جمله تحویل اسناد مربوط به 'مطالعات ادعایی' را به ایران انجام نداده است، تهران ارزیابی خود را در یك سند 117 صفحه ای به آژانس ارایه داد. بنابراین برنامه كار خاتمه یافت، ولی آژانس بر خلاف برنامه كار، آن را اعلام نكرد.

در هر حال تهران یك بار دیگر با دعوت از گروه آژانس در 30 اكتبر 2011 برای دیدار از ایران به منظور حل مسایل و خاتمه دادن به فرآیندی كه به نظر می رسد، بی پایان است، یك 'فرصت تاریخی' را در اختیار گذاشت.

دربیانیه مطبوعاتی نمایندگی ایران به دور نخست مذاكرات تهران و آژانس نیز اشاره شده است.

در این مذاكرات كه در بهمن ماه در تهران برگزار شد، 'هرمان ناكارتس' معاون مدیركل ریاست هیات عالیرتبه آژانس را بر عهده داشت.

براساس بیانیه مطبوعاتی نمایندگی ایران در آژانس در نخستین دور مذاكرات كه در تاریخ (29ـ31 ژانویه 2012) برگزار شد، 'ایران و گروه متشكل از مقامات ارشد آژانس مذاكرات فشرده ای درباره چگونگی حل و فصل مسایل و اركان اصلی تعیین شده داشتند و دو طرف پیش نویس های متن خود را درباره رویكرد تدوین شده و مدالیتی برای جزییات بعدی مبادله كردند'.

ناكارتس معاون مدیركل پس ازبازگشت از سفر سه روزه اول خود به ایران، گفت: تهران و آژانس در باره حل مسایل باقی مانده درباره موضوع هسته ای توافق كردند.

وی همچنین با بیان اینكه سفر خوبی به تهران داشته است، تصریح كرد: طرفین متعهدند مسایل باقی مانده را حل كنند.

اما بیانیه مطبوعاتی نمایندگی ایران در آژانس بخش مهمی دارد كه به توافقات ایران و آژانس در وین اشاره كرده و در گزارش آمانو مغفول مانده است.

در حقیقت می توان گفت مذاكرات ایران و آژانس در یك ماه گذشته دو دور نبوده بلكه سه دوره انجام شد كه افزون بر دو سفر هیات ارشد این نهاد به تهران، یك دور هم در وین برگزار شده است.

درگزارش نمایندگی ایران آمده است كه 'برای تسهیل دو دور مذاكره در تهران، سه ملاقات در وین در تاریخ (15 ـ 17 فوریه 2012) انجام شد و تفاهمات زیر بدست آمد:

ـ رویكردی كه در این فرآیند وجود دارد، موضوع به موضوع خواهد بود و مسایل فنی مرتبط با هم در یك موضوع طبقه بندی خواهد شد تا برای تسهیل كارف رویكرد فشرده، موثر و نتیجه بخشی بدست آید.

ـ آژانس اعلام كرد كه همه مسایل باقیمانده منحصراً در سند GOV/2011/65 می باشد كه در فهرست اولویت بندی موضوعات/دسته ها در دومین پیش نویس مدالیتی ارائه خواهد شد.

ـ در این زمینه مواردی از قبیل توسعه چاشنی انفجاری، ابتكار انفجار در سطح بالا و آزمایش هیدرودینامیك كه در اصل آژانس پیشنهاد داده بود كه جزو موضوع شماره 2 قرار بگیرد توافق شد كه در موضوع اول جای بگیرد. بنابراین موضوع شماره 1 شامل 5 مساله می شد.

ـ توافق شد، آژانس اسنادی را كه نشان می دهد ایران فعالیت های ادعا شده در مورد هر یك از موضوعات را انجام داده است، تحویل دهد.

ـ توافق شد كه نخست متن مدالیته مورد توافق قرار گیرد و منعقد گردد و سپس بر اساس همین مدالیتی مورد توافق رویكرد موضوع به موضوع اجرا شود.

ـ توافق شد كه آژانس پرسش های خود را درباره موضوع شماره 1 (5 مسأله) آماده نماید و آنها را در ملاقات بعدی (در تاریخ 20ـ21 فوریه) به ایران ارائه دهد تا راه را برای اجرای موثر كار هموار نماید.

ـ ایران با درخواست آژانس برای تهیه اظهارنامه ابتدایی درباره ضمیمه گزارش مدیركل (GOV/2011/65) در ملاقات بعدی (20ـ21 فویه) موافقت كرد.

ـ همچنین توافق شد، اگرچه آژانس پرسش های خود را درباره موضوع شماره 1 ارایه خواهد داد، اما تقاضای دسترسی به پارچین طبق رویكرد موضوع به موضوع تا پس از نشست شورای حكام در ماه مارس به تعویق افتد.

ـ ایران آمادگی خود را در راستای اثبات حسن نیت مبتنی بر همكاری فعال برای برداشتن گام های عملی از جمله ارایه دسترسی در مورد دو مسأله موضوع شماره 1 یعنی توسعه چاشنی انفجاری و ابتكار انفجار در سطح بالا اعلان كرد.

در ادامه گزارش نمایندگی ایران در آژانس به توافقات دور بعدی مذاكرات در تهران اشاره شده است.

ریاست هیات بلندپایه آژانس در این مذاكرات را نیز ناكارتس معاون مدیركل برعهده داشت.

براساس گزارش نمایندگی ایران در مذاكرات 20ـ21 فوریه ، برپایه متن مدالیتی كه آژانس پیشنهاد داده بود گام های زیر به ترتیب پیش بینی شد:

1ـ توافق بر سر مدالیتی

2ـ ایران اظهار نامه ابتدایی خود را در مورد ضمیمه گزارش GOV/2011/65 ارایه نماید.

3ـ آژانس همه پرسش های مربوط به موضوع شماره 1 (5 مساله) را ارایه كنــد و اسنادی را كه نشان می دهد، فعالیت های ادعایی را ایران اجرا كرده است تحویل دهد.

4ـ ایران به پرسش های آژانس پاسخ خواهد داد.

5ـ آژانس پاسخ ها را مرور و تحلیل خواهد كرد و درباره همه اقدامات كه در مورد موضوع شماره 1 (5 مسأله) باید انجام شود، با ایران مذاكره خواهر كرد.

6ـ آژانس اجرای اقدام (یا اقدامات) مربوط به یكی از مسایل موضوع شماره 1 را طبق رویكرد موضوع به موضوع درخواست خواهد نمود.

در گزارش نمایندگی ایران در آژانس كه برای آگاهی افكار عمومی منتشر شده، آمده است: 'علی رغم توافقی كه در وین حاصل شد و حتی بر خلاف متن آژانس، گروه اعزامی این نهاد، براساس دستور مدیر كل خواستار دسترسی به پارچین شد'.

در این گزارش یادآوری شده كه پارچین در سال 2005 دوبار توسط آژانس بازدید شده است و متعاقب آن، معاون سابق مدیركل اعلام داشت كه موضوع خاتمه یافت و بخشی از تاریخ خواهد شد و مدیركل سابق آن را به شورای حكام گزارش نمود.

نمایندگی ایران در آژانس خاطرنشان كرده است: با توجه به این واقعیت كه پارچین یك سایت نظامی است دسترسی به آن فرآیندی زمان بر است و به طور مكرر نمی توان اجازه داد. در پرتو این سابقه و بر اساس اینكه از آژانس خواسته شده است همه مسائل مربوطه مانند آزمایشات هیدرو دینامیك را با هم جمع نماید، متعاقبا یكبار دیگر اجازه دسترسی داده خواهد شد. این فرآیند می تواند بطور واضح زمانی كه توافق بر روی مدالیته حاصل شود، شروع گردد'.

در ادامه گزارش نمایندگی ایران در آژانس آمده است: 'علی رغم این واقعیت كه مدالیته نهایی نشده بود اما ایران در راستای نشان دادن حسن نیت مبتنی بر همكاری فعال، تصمیم گرفت اظهارنامه اولیه خود را در خصوص ضمیمه گزارش مدیركل ارائه نماید. این یكی از اقدامات مورد انتظار در پیش نویس مدالیته ارائه شده توسط آژانس بود'.

در این گزارش تصریح شده است: 'آژانس برای ارایه كلیه سوالات در خصوص موضوع شماره 1 (5 مسأله مربوطه) آماده نبود و تنها در خصوص پارچین و كارشناس خارجی سوال نمود. آژانس هیچ سند یا توضیحی در خصوص این سوالات ارائه نكرد'.

نكته مهمی كه در بیانیه مطبوعاتی نمایندگی ایران در آژانس به آن اشاره شده این است كه 'ایران مجددا آمادگی خود را برای اتخاذ اقدامات عملی شامل اجازه دسترسی در خصوص دو مسأله در موضوع شماره 1 یعنی توسعه چاشنی و ابتكار انفجار در سطح بالا برای حل وفصل این دو موضوع اعلام نمود اما گروه آژانس به دلیل دستور مدیركل برای بازگشت به وین، نپذیرفت.

با این حال هر دو طرف بحث فشرده ای در خصوص مدالیته برای كار در خصوص ادعاها داشتند، توافقات در بخش های زیادی حاصل شد اما به دلیل بازگشت برنامه ریزی شده تیم به وین و ضیق وقت، متن نهایی نشد'.

در پایان بیانیه مطبوعاتی نمایندگی ایران در آژانس توصیه ای هم به اعضای شورای حكام شده و آمده است: 'جمهوری اسلامی ایران قبلا تصمیم خود را برای كار با آژانس به طریقی حرفه ای برای حل و فصل ادعاهای باقیمانده با هدف اینكه به افكار عمومی جهان ثابت شود، فعالیت های هسته ای تهران صرفا برای اهداف صلح آمیز است، اتخاذ نموده است.

بنابر این از كلیه كشورهای عضو انتظار می رود كه از این فرآیند حمایت نمایند و از هرگونه اقدامی كه باعث تضعیف فضایی كه برای پیگیری یك نتیجه موفقیت آمیز مورد نیاز است، اجتناب نمایند'.

اروپام** 1344**1543